De bedenker van het broodje poep heeft een onverwoestbaar A-merk in handen. Als presentator en discussieleider 'Edwin Rutten' komt Ome Willem zijn 'ex-doelgroepers' nog steeds tegen.

Werkterrein verlegd
Vorig jaar zomer maakte Ome Willem een gloedvolle rentree. Hij reageerde positief op het voorstel van dj-duo Wipneus en Pim om samen de rakkers van Nederland een poepie te laten ruiken. Hoogtepunt was het optreden in Parkpop, waar meer dan honderdduizend twintigers Deze vuist op deze vuist meebrulden. Maar Ome Willem maakt geen knapgeluiden met de wijsvinger in zijn wang meer. Hij heeft zijn werkterrein verlegd. Onder de artiestennaam Edwin Rutten treedt hij op als presentator en discussieleider bij grote bedrijven en overheidsinstellingen.

De rol van Edwin Rutten is Ome Willem op het lijf geschreven. Rutten is iets ronder, heeft minder haar op zijn hoofd en het blauwe petje ontbreekt. Dat zijn zo ongeveer de verschillen. Tijdens een gesprek springt hij ongedurig op en loopt enthousiast heen en weer. Een anekdote vertelt hij niet, hij speelt die na, geeft zijn gesprekspartner een rol, pakt een schouder vast, kijkt indringend in de ogen. Op de clou volgt standaard een bevrijdende lach.

Wordt u nog vaak herkend bij bedrijven?
'Ik had laatst een sessie met zeventig juristen van een groot advocatenkantoor. Van seniors tot en met de stagiaires, iedereen was er. We beginnen en terwijl ik daar in een mooi pak sta, zie ik een groepje twintigers denken: "Verrek, daar staat Ome Willem". Ik reageer direct met "volgens mij zit mijn voormalige doelgroep in de zaal". Er komt een lach en ik zeg: "Wie heeft mij op televisie" en direct staan jongens op in prachtig mooie pakken en meisjes in mantelpakjes of gestreken broekpak. Ik ga daar natuurlijk even op door en zeg: "Nou kind toch, ondanks Ome Willem is het toch nog goed gekomen met je. Vertel eens, hoe heette je ook weer? Ja, Hannemiek, misschien zing ik straks dat liedje wel even". Direct ontstaat er zo een sfeer van vertrouwdheid en bekendheid die de rest van de dag doorwerkt. En dan ga ik serieus door op het onderwerp van die dag.'

Inspirator
'Inspirator', zegt het visitekaartje van Edwin Rutten. Onder deze merknaam zette Ome Willem Avro's Service Salon op de kaart, geeft hij les op het conservatorium in Amsterdam en verhuurt hij zichzelf aan bedrijven. Ook de prijsuitreiking aan de 'ict-manager van het jaar' verzorgt Ome Willem al vier jaar als Edwin Rutten.

Het concept van De film van Ome Willem leende zich uitstekend voor opgehitste kleuters in verkleedkleren, maar veel minder voor keurige dames in mantelpak en jongemannen in een polyester kostuum. De voorzitter van de Raad van Bestuur is niet de aangewezen persoon om aan te sluiten in de rij bij de plasgeitebreier. En de kleuterklassieker Deze vuist op deze vuist is voor de groepsbinding van de kleuterklas vast perfect, maar doet voor de teambuilding van een middelgrote firma minder goeds. Daarom bedacht Ome Willem enkele jaren geleden het concept Edwin Rutten.

Hoe verloopt zo'n bedrijfssessie met Edwin Rutten?
'Bij een groot bedrijf had ik een discussiemiddag tussen 150 starters en het management. Het thema was: wat kan het bedrijf betekenen voor de jonge hbo'ers en academici en vice versa. Alles zat daar, de divisiehoofden, de vice-voorzitter, de voorzitter van de Raad van Bestuur. Aan het begin van de bijeenkomst vroeg ik aan de zaal wie zélf wel eens ceo had willen zijn. "Ik", riep er direct eentje. "Ho, pas op", zei ik toen. "Deze jongen mag nu bij de eerste fout die hij maakt aan zijn ambities herinnerd worden: "En jij wou nota bene" Zo'n actie moet je juist honoreren. De grap is dat een heleboel mensen in die zaal hetzelfde dachten, maar dat niet dúrfden te zeggen. En dan kom je op moed. Op dat moment wend ik met tot de directietafel. Ik vraag wie van degenen daar iets eerlijks kan vertellen over de tijd dat hij starter was. Ze moéten wel reageren, want degene die zijn poot niet omhoog steekt dien ik van repliek: "U hebt in elk geval zelfinzicht. U weet dat u niets eerlijks kunt zeggen". Zo krijg je een sfeer.'

Gedachtenuitwisseling
Het begin van een leuke matineevoorstelling voor volwassenen.
'Ik voer geen act op. Het is wezenlijk om ervoor te zorgen dat er een gedachtewisseling totstandkomt. De bijeenkomsten die ik leid bij bedrijven zijn geen toedeksessies. Daar ben ik wars van. Ik hoef niemand te sparen, maar ook niemand onderuit te halen. Mijn stelregel: iedereen weet toch hoe het is. Iedereen in zo'n zaaltje voelt het als er om de brij wordt heen gedraaid. En ieder weet voor zich of hij de waarheid spreekt. Het is belangrijk dat de juiste vragen gesteld worden. Daar zorg ik voor. Ik wil dat die jonge kikkers spijkerhard vragen durven stellen. Of dat ze hardop durven zeggen dat ze er niet uitkomen. Het is ook goed om uit te spreken wat er aan de hand is. Om vast te stellen dat een discussie niet loopt.'

Het gebruik van verhullende taal, is dat het verschil tussen volwassenen en kinderen, Ome Willem?
'Maar natuurlijk, fantástische vraag. Dat zou heel goed kunnen. We zitten natuurlijk zo vreselijk ingekapseld. Clichétaal bijvoorbeeld. "Een stukje aansturing in het voortraject met een uitdagende innoverende cultuur waarin pra prapapa prapapa". Zorg dat het niet zo'n luchttaartje is. Zodra mensen beginnen over zo'n "stukje aansturing in het voortraject" vraag ik wat ze daarmee bedoelen. "Wat is dat stukje, welke aansturing bedoelt u, is dat traject nu een probleem?" Het is allemaal onzin. Maar ik wil niemand onderuithalen.'

Wat is uw belangrijkste boodschap?
'Er gaat niets boven happy people. In mijn Ome Willem-tijd speelde de vraag of een moeder nu wel of niet mocht werken. Ik denk dat een kind is gebaat bij een gelúkkige moeder. Dat was het enige wat ik daarover te zeggen had. De problemen beginnen altijd bij de omgeving. Een buurvrouw die zich hardop afvraagt of het wel goed gaat. Je moet altijd aan zelfonderzoek doen, altijd. Gezeikhannes is er toch. Maar als je dan toch moet verliezen op het Songfestival, word dan tenminste laatste met het liedje dat je leuk vindt. Stel je voor dat je laatste wordt met een liedje dat je niet eens leuk vindt. Waarom heb je het dan gedáán? Word je eerste met een liedje dat je vréselijk vindt, dan moet je steeds dat liedje zingen.'

Wordt u niet moe van het geroep om Ome Willem?
'Mij kan het niet schelen als het Ome Willem-woord niet valt. Als het wel gebeurt, vind ik het ook best. Het is hoe het zich aandient. Laatst komt er na afloop van een discussiemiddag een manager op me af. Hij had op z'n minst verwacht dat ik nog wel even Deze vuist op deze vuist zou zingen. Ik zei dat hij dat ook had kunnen vragen. Hij dacht dat ik dat vervelend zou vinden, daarom had hij zijn mond gehouden. "Je durfde zélf het risico niet te nemen om 'Joepie de poepie' te roepen", zei ik. Mompelde hij terug dat hij dat wel gewild had. Ja, ik ga niet eerst een enquête houden. Vraag gewoon aan de ander wat-ie ervan vindt!'